1. Εισαγωγή
Βασική αρχή του καπιταλισμού είναι ότι καταρτισμένα άτομα ξεκινούν νέες επιχειρήσεις, εφευρίσκοντας νέα προϊόντα τα οποία σημειώνουν επιτυχία στις αγορές και, επομένως, αποφέρουν κέρδη, τα οποία αποτελούν, δικαιωματικά, για αυτά τα άτομα επιβράβευση για το ρίσκο που πήραν και για την καινοτομία που εισήγαγαν. Ακολούθως, τα κέρδη επενδύονται ξανά μέσω τραπεζών και κεφαλαιαγορών σε νέες επιχειρήσεις, οι οποίες με τη σειρά τους ωθούν νέες καινοτομίες, νέες επιχειρήσεις, και ο κύκλος αυτός επαναλαμβάνεται αδιαλείπτως. Οι επιτυχημένες επιχειρήσεις δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, πληρώνουν φόρους κ.λπ., ενώ οι αποτυχημένες χρεοκοπούν και κάνουν χώρο σε αυτές που είναι πιο ικανές να ικανοποιήσουν τη ζήτηση των καταναλωτών και να χρησιμοποιήσουν καλύτερα το κεφάλαιο και τους φυσικούς πόρους. Με μια πρώτη ματιά, αυτή η εξίσωση δεν φαίνεται να περικλείει κάποιο λάθος, το σύστημα είναι τέλειο και αυτός είναι ένας ιδανικός τρόπος οργάνωσης της ανθρώπινης κοινωνίας.
Γιατί τότε έχουμε οικονομική κρίση; Γιατί κάθε περίπου 30 χρόνια τα χρηματιστήρια καταρρέουν, οι αποταμιεύσεις εκατομμυρίων ανθρώπων γίνονται σκόνη και ακόμα περισσότερα εκατομμύρια ανθρώπων καταδικάζονται να ζουν χωρίς ελπίδα για το αύριο; Γιατί τόσα άτομα παραμένουν άνεργα και δεν μπορούν να βρουν δουλειά, ό,τι και να κάνουν; Εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων δεν έχουν μια στέγη πάνω από το κεφάλι τους, άλλοι πεθαίνουν στο δρόμο χωρίς ιατρική περίθαλψη. Στον 21ο αιώνα. Έχουμε όλα τα τεχνολογικά μέσα που κάποιος μπορεί να φανταστεί: ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ηλεκτρονικά μικροσκόπια, διαστημικά λεωφορεία που μας έχουν πάρει στο διάστημα, όμως, ακόμα δεν έχουμε κατορθώσει να φέρουμε κοινωνική ειρήνη και ευμάρεια σε όλους.
Το πρόβλημα βρίσκεται στο σύστημα αυτό καθαυτό. Δεν είναι, όμως, προφανές· από την οπτική γωνία ενός ατόμου ή μιας επιχείρησης δεν είναι δυνατό να φανούν τα κρυμμένα σφάλματα, τα οποία βρίσκονται ενσωματωμένα στο γενετικό κώδικα αυτού του τέλειου συστήματος και είναι προγραμματισμένα να το καταστρέψουν. Το πρόβλημα αυτό θα φανερωθεί σε παγκόσμιο επίπεδο σταδιακά με το πέρασμα του χρόνου. Ο χρόνος θα δώσει τη δυνατότητα στο παθογόνο να αναπτυχθεί πλήρως και να φτάσει στο κρίσιμο σημείο, όπου και πλέον δεν θα είναι δυνατό κάποιος να προσποιηθεί ότι δεν βλέπει το πρόβλημα. Όταν η ασθένεια πάρει την ολοκληρωμένη της μορφή, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τις ρίζες της, τις αιτίες, τους τρόπους ανάπτυξής της και τις τεχνικές εμφάνισής της, ώστε να μπορέσουμε να εφαρμόσουμε τη σωστή θεραπεία εγκαίρως. Αν πάρουμε σωστές αποφάσεις, μπορούμε να θεραπεύσουμε το οικονομικό μας σύστημα. Αν, όμως, επιλέξουμε λανθασμένα, τότε η οικονομία θα πεθάνει. Αυτό έχει ξανασυμβεί το 30, κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης. Η συμβουλή των τότε πολιτικών ηγετών και οικονομολόγων ήταν: Λιτότητα!!! Κλείσιμο θέσεων εργασίας, ρευστοποίηση των αποθεμάτων, ρευστοποίηση φαρμών. Οι συνέπειες ήταν καταστροφικές. Οξύτατες υφέσεις της οικονομίας, εκατομμύρια ανέργων, πτώση σε όλα τα επίπεδα. Μάθαμε, όμως, το μάθημά μας; Γνωρίζουμε γιατί ήταν τόσο λάθος, ποιος ήταν ο πραγματικός λόγος που προκάλεσε μια τόσο μεγάλη πτώση; Είναι η σημερινή κατάσταση ο καθρέφτης της δεκαετίας του τριάντα; Το ρητό λέει πως αυτός που δεν μαθαίνει από την ιστορία είναι καταδικασμένος να την επαναλάβει.
Ας ρίξουμε μαζί μια ματιά, χωρίς ιδεολογικές προκαταλήψεις και πολιτικούς χρωματισμούς, στο πώς δημιουργείται το κέρδος, πώς συγκεντρώνεται και διανέμεται, τι είναι κεφάλαιο και ποιοι οι γενετικοί κανόνες του καπιταλιστικού μας συστήματος.