3.3. Κρατικά Δάνεια

Καθώς οι φόροι δεν επαρκούν για την αναπλήρωση της χαμένης αγοραστικής δύναμης, τα κράτη καταφεύγουν πολύ συχνά στα δάνεια, τα οποία στη συνέχεια αξιοποιούνται ως πηγή μεταφορών χρημάτων.

 

Οι μεταφορές σε συνδυασμό με τους φόρους χρησιμοποιούνται για την πλήρη ανάκτηση της χαμένης αγοραστικής δύναμης και, έτσι, το σύστημα μοιάζει ισορροπημένο. Όμως, αυτό αποτελεί μία προσωρινή λύση, διότι ακόμα και το κράτος θα πρέπει μια μέρα να αποπληρώσει τα δάνειά του και τότε θα εκδηλωθεί το ίδιο φαινόμενο μπούμερανγκ που παρατηρείται στα ιδιωτικά δάνεια των απλών ανθρώπων. Η διαφορά είναι ότι οι πολίτες δεν αντιλαμβάνονται σε τόσο μεγάλο βαθμό τα δάνεια που λαμβάνονται από το κράτος όσο τα προσωπικά τους δάνεια. Διότι, μάλλον, δεν είναι υπόχρεοι να καταβάλλουν μηνιαία τις δόσεις των δανείων. Ή, τουλάχιστον, έτσι πιστεύει η πλειοψηφία των πολιτών. Στην πραγματικότητα, καταβάλλουν δόσεις και γι΄ αυτά τα δάνεια και το κάνουν με τη μορφή των αυξήσεων στους φόρους ή την έλλειψη κρατικών υπηρεσιών και παροχών, λόγω των περικοπών που αποφασίζονται στην προσπάθεια αποπληρωμής του κρατικού χρέους. Όμως, επειδή τα κράτη σπανίως αποπληρώνουν το αρχικό ποσό δανεισμού και τα επιτόκια, αυτή η λύση αποτελεί πειρασμό για πολλούς πολιτικούς. Όταν το δάνειο ωριμάζει, τότε οδηγούνται σε νέο χρέος. Στην πραγματικότητα, τα κράτη θα είχαν τεράστιες δυσκολίες στην αποπληρωμή των ήδη υπαρχόντων χρεών, αν κάποιος δεν τους δάνειζε ξανά. Αυτό είναι εμφανές σε ό,τι συμβαίνει σήμερα στην Ευρώπη. Παρά το γεγονός αυτό, η πλειοψηφία των κρατών συνεχίζει να συσσωρεύει όλο και περισσότερα χρέη.

Από πού προέρχονται, λοιπόν, οι πόροι που χρηματοδοτούν ένα κράτος;

Είναι εύκολο. Επιχειρήσεις, οι οποίες επιτυγχάνουν κέρδος και δεν ξέρουν τι να κάνουν με αυτό, είναι πολύ πρόθυμες να το προσφέρουν στο κράτος.

 

Στην ουσία, αυτό είναι το ίδιο με τη συλλογή 100% φόρων από το κράτος. Η διαφορά βρίσκεται στην εθελοντική φύση αυτής της πράξης, ακόμα κι αν η έννοια του εθελοντισμού σε αυτή την περίπτωση είναι κάπως πλασματική. Αν οι επιχειρήσεις αποφάσιζαν να μην αγοράσουν κρατικό χρέος, τότε τα κέρδη τους θα έμεναν στις τράπεζες, οι οποίες θα τα επένδυαν με τον ίδιο τρόπο. Αν καμία τράπεζα ή επιχείρηση δεν ήταν πρόθυμη να χρηματοδοτήσει το κράτος, πολύ σύντομα τράπεζες και επιχειρήσεις θα συνειδητοποιούσαν ότι αυτό θα είχε πολύ σοβαρές συνέπειες και για τις ίδιες. Παρόλα αυτά, στην Ελλάδα και την Ισπανία μπορούμε να δούμε ότι οι πολίτες δεν είναι πλέον πρόθυμοι να χρηματοδοτήσουν το κρατικός χρέος σε σύγκριση με την Ιαπωνία, όπου αυτή η προθυμία και εμπιστοσύνη συναντάται ακόμα (παρά το υψηλότερο ποσοστό χρέους στο ΑΕΠ).